Τα εκκολπώματα εντέρου αποτελούν μια συχνή πάθηση του πεπτικού συστήματος που επηρεάζει κατά κανόνα το παχύ έντερο. Αν και σε πολλές περιπτώσεις δεν προκαλούν εμφανή συμπτώματα, μπορούν να εξελιχθούν σε σοβαρότερες καταστάσεις, όπως η εκκολπωματίτιδα, όταν φλεγμαίνουν ή μολύνονται. Η κατανόηση των αιτίων, των παραγόντων κινδύνου, των συμπτωμάτων και των σύγχρονων τρόπων πρόληψης και θεραπείας είναι καθοριστική για την έγκαιρη αντιμετώπιση και την αποφυγή επιπλοκών, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής στους ασθενείς.
Τι είναι τα εκκολπώματα του εντέρου;
Τα εκκολπώματα εντέρου είναι μικρές σακοειδείς προσεκβολές που σχηματίζονται στο τοίχωμα του παχέος εντέρου. Πιο συχνά εμφανίζονται στο τμήμα του εντέρου που ονομάζεται σιγμοειδές κόλον. Πρόκειται για μια από τις πιο συχνές παθήσεις του πεπτικού συστήματος, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες, όπου η διατροφή είναι πλούσια σε επεξεργασμένες τροφές και φτωχή σε φυτικές ίνες.
Η κατάσταση κατά την οποία υπάρχουν εκκολπώματα χωρίς φλεγμονή ή συμπτώματα ονομάζεται εκκολπωμάτωση. Όταν κάποιο εκκόλπωμα φλεγμαίνει ή μολυνθεί, η πάθηση εξελίσσεται σε εκκολπωματίτιδα, που μπορεί να συνοδεύεται από έντονο πόνο και σοβαρές επιπλοκές.
Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν εκκολπώματα, καθώς αυτά ανακαλύπτονται συχνά τυχαία σε εξετάσεις όπως η κολονοσκόπηση. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση και η κατανόηση της φύσης της πάθησης είναι σημαντικές, γιατί βοηθούν στην πρόληψη υποτροπών και επιπλοκών.
Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Η ανάπτυξη εκκολπωμάτων οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων που αποδυναμώνουν το εντερικό τοίχωμα και αυξάνουν την πίεση στο εσωτερικό του.
Η πιο καθοριστική αιτία είναι η ανεπαρκής πρόσληψη φυτικών ινών. Μια διατροφή φτωχή σε φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης οδηγεί σε πιο σκληρά κόπρανα και δυσκοιλιότητα, γεγονός που καταπονεί το παχύ έντερο.
Επιπλέον, η ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο, αφού με τα χρόνια το εντερικό τοίχωμα χάνει μέρος της ελαστικότητάς του. Ο καθιστικός τρόπος ζωής, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος έχουν επίσης ενοχοποιηθεί. Σε μερικούς ασθενείς, υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση, η οποία επιταχύνει την εμφάνιση της νόσου.
Εκκολπώματα εντέρου: Συμπτώματα και εκδηλώσεις
Στη φάση της εκκολπωμάτωσης, οι περισσότεροι ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί. Κάποιοι, όμως, μπορεί να εμφανίσουν ήπια γαστρεντερικά προβλήματα, όπως πόνο χαμηλά στην αριστερή κοιλιακή χώρα, αίσθημα βάρους, φουσκώματα και εναλλαγές στις κενώσεις. Ορισμένες φορές παρατηρείται και παρουσία αίματος στα κόπρανα, λόγω μικρών αγγειακών ρήξεων.
Η εικόνα αλλάζει σημαντικά όταν αναπτυχθεί εκκολπωματίτιδα. Τότε τα συμπτώματα είναι πιο έντονα και περιλαμβάνουν:
- δυνατούς, επίμονους πόνους στο κάτω αριστερό μέρος της κοιλιάς,
- πυρετό και ρίγη, συχνά με γενικευμένη κακουχία,
- ναυτία, έμετο και απώλεια όρεξης,
- ευαισθησία στην ψηλάφηση της κοιλιάς.
- Δύσοσμες κενώσεις που μπορεί να περιέχουν λίγο αίμα ή βλέννη
Η σοβαρή εκκολπωματίτιδα μπορεί να προκαλέσει αποστήματα, διάτρηση εντέρου, περιτονίτιδα ή στένωση που οδηγεί σε απόφραξη. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται άμεση νοσηλεία του ασθενούς ώστε να αντιμετωπιστεί η εκκολπωματίτιδα είτε με συντηρητικά μέτρα (ενδοφλέβια αντιβίωση, οροί κλπ) ή ακόμη και με επείγουσα χειρουργική επέμβαση, καθώς πρόκειται για καταστάσεις που μπορεί να απειλήσουν τη ζωή.
Εκκολπώματα εντέρου Διάγνωση
Η διάγνωση στηρίζεται σε ένα συνδυασμό κλινικής εκτίμησης και εξετάσεων. Ο γιατρός λαμβάνει το ιστορικό, εξετάζει τον ασθενή και στη συνέχεια προχωρά σε απεικονιστικό έλεγχο.
Η κολονοσκόπηση είναι πολύτιμη για την απευθείας παρατήρηση του εντερικού βλεννογόνου και τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, όπως πολύποδες ή καρκίνος. Ωστόσο, αποφεύγεται σε οξεία εκκολπωματίτιδα λόγω κινδύνου διάτρησης. Στην οξεία φάση, η αξονική τομογραφία θεωρείται η εξέταση εκλογής, γιατί δείχνει την έκταση της φλεγμονής και τις πιθανές επιπλοκές.
Επιπλέον, οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να καταδείξουν σημάδια λοίμωξης, όπως αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια, ενώ σε ήπιες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο υπέρηχος κοιλίας. Η σωστή διάγνωση δεν έχει μόνο διαγνωστική, αλλά και θεραπευτική σημασία, αφού καθορίζει αν ο ασθενής θα ακολουθήσει συντηρητική ή χειρουργική αγωγή.
Θεραπεία για τα εκκολπώματα εντέρου
Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο και τη βαρύτητα της νόσου. Στην ασυμπτωματική εκκολπωμάτωση, η αγωγή επικεντρώνεται στη βελτίωση του τρόπου ζωής: αύξηση κατανάλωσης φυτικών ινών, καλή ενυδάτωση, μείωση επεξεργασμένων τροφών και ενσωμάτωση τακτικής σωματικής δραστηριότητας. Αυτά τα μέτρα βοηθούν στην αποφυγή δυσκοιλιότητας και μειώνουν τον κίνδυνο υποτροπών.
Στην οξεία εκκολπωματίτιδα, η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά, αναλγητικά και τροποποίηση της δίαιτας, με έμφαση σε υγρά και εύπεπτες τροφές. Σε πιο βαριές περιπτώσεις απαιτείται νοσηλεία, ώστε να δοθεί ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή και να παρακολουθείται ο ασθενής για τυχόν επιδείνωση.
Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται όταν υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές ή επαναλαμβανόμενα επεισόδια που μειώνουν την ποιότητα ζωής. Στις μέρες μας, οι λαπαροσκοπικές τεχνικές προσφέρουν μικρότερη νοσηλεία, ταχύτερη ανάρρωση και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, ενώ είναι εξίσου αποτελεσματικές με τις κλασικές επεμβάσεις.
Πρόληψη και τρόπος ζωής
Η πρόληψη αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας των εκκολπωμάτων. Οι συστάσεις επικεντρώνονται κυρίως στη διατροφή και στη γενικότερη φροντίδα του οργανισμού.
Μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες βοηθά το έντερο να λειτουργεί φυσιολογικά, αποτρέποντας τη δυσκοιλιότητα και μειώνοντας την ενδοκοιλιακή πίεση. Η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών ολικής άλεσης έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμη. Εξίσου σημαντική είναι και η επαρκής ενυδάτωση, καθώς το νερό συμβάλλει στη μαλάκωση των κοπράνων.
Η τακτική σωματική άσκηση βελτιώνει την κινητικότητα του εντέρου, ενώ η διατήρηση φυσιολογικού βάρους μειώνει το φορτίο που δέχεται ο οργανισμός. Το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ καλό είναι να αποφεύγονται, καθώς συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονών.
Επιπλέον, συνιστάται τακτικός ιατρικός έλεγχος και προληπτικές εξετάσεις, ιδιαίτερα σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή σε όσους έχουν εμφανίσει συμπτώματα στο παρελθόν.
Χρειάζεται χειρουργείο σε παρουσία εκκολπωμάτωσης;
Σε τυχαία διάγνωση εκκολπωμάτωσης, για παράδειγμα σε μία κολονοσκόπηση που έγινε για προληπτικούς λόγους, συνήθως προτείνουμε στον ασθενή να βελτιώσει τον τρόπο ζωής και ιδίως την διατροφή του (δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες). Προτείνεται να παρακολουθεί σε τακτική βάση τα εκκολπώματα, σύμφωνα με το πλάνο που θα του δώσει ο γαστρεντερολόγος ή ο χειρουργός του.
Σε περίπτωση, όμως, εμφάνισης έστω και ενός επεισοδίου εκκολπωματίτιδας, τότε είναι σωστό ο ασθενής (μετά το πέρας του επεισοδίου) να συμβουλευτεί τον γαστρεντερολόγο ή τον χειρουργό του και να συζητήσουν τα υπέρ και τα κατά μιας προληπτικής επέμβασης αφαίρεσης του τμήματος του παχέος εντέρου όπου εδράζονται τα εκκολπώματα. Αυτό γίνεται έτσι ώστε να αποφευχθεί στο μέλλον η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρού επεισοδίου εκκολπωματίτιδας, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σοβαρές επιπλοκές, απειλητικές ακόμη και για τη ζωή του ασθενούς.
Ο Γενικός Χειρουργός Νεόφυτος Ι. Ευαγγέλου διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των εκκολπωμάτων εντέρου, ή άλλων παθήσεων του ανθρώπινου σώματος. Εάν επιθυμείτε να αντιμετωπίσετε την πάθηση με τη βοήθεια της ιατρικής, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη σας, επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.