Τι ορίζεται ως ακράτεια πρωκτού;
Ως ακράτεια πρωκτού (ακράτεια κοπράνων) ορίζεται η αδυναμία ελέγχου του μυϊκού σφιγκτηριακού μηχανισμού του πρωκτού, κάτι που έχει ως συνέπεια την ακούσια διαρροή κοπράνων. Τα κόπρανα μπορεί να είναι υδαρή ή συμπαγή και μερικές φορές μπορεί να συνοδεύονται από αέρια και βλέννη.
Η ακράτεια πρωκτού είναι ένα σύμπτωμα, και όχι πάθηση και διακρίνεται σε ήπια (απώλεια αερίων), μέτρια (απώλεια υγρών κοπράνων) και σοβαρή (απώλεια σχηματισμένων κοπράνων) ακράτεια.
Πού μπορεί να οφείλεται;
Η ακράτεια πρωκτού μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ο βασικότερος εξ αυτών είναι η πρόκληση βλάβης στους μύες του πρωκτικού σφιγκτήρα ή στα νεύρα του πρωκτικού σφιγκτηριακού μηχανισμού. Επομένως, κάποια μυϊκή ή νευρική βλάβη είναι οι πιο συχνές αιτίες πρόκλησης ακράτειας. Το πιο συχνό αίτιο κάκωσης των μυών της περιοχής είναι ο τοκετός και γι’ αυτόν τον λόγο η ακράτεια κοπράνων εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες. Επιπροσθέτως, η μυϊκή ισχύς του σφιγκτηριακού μηχανισμού μειώνεται με το πέρασμα των χρόνων, οπότε είναι ένα σύμπτωμα που εμφανίζεται συχνά σε ηλικιωμένους.
Η ακράτεια πρωκτού μπορεί να προκληθεί εξαιτίας των παρακάτω παραγόντων:
- Χειρουργική επέμβαση του ορθού ή της περιπρωκτικής περιοχής: ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε κάποια χειρουργική επέμβαση του πρωκτού (π.χ. αιμορροΐδες, συρίγγια ή ραγάδα) είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση ακράτειας κοπράνων.
- Σοβαρή δυσκοιλιότητα ή συχνές διάρροιες: και στις δύο περιπτώσεις ενδέχεται να εμφανίσει ο ασθενής το συγκεκριμένο σύμπτωμα.
- Πρόπτωση ορθού: η μερική ή ολική πρόπτωση ορθού μπορεί να προκαλέσει ακράτεια κοπράνων.
- Ορθοκήλη: η ύπαρξη ορθοκήλης μπορεί να προκαλεί ακράτεια, κυρίως στις γυναίκες.
- Παθήσεις του νωτιαίου μυελού: τραύματα στην σπονδυλική στήλη ενδεχομένως να προκαλέσουν βλάβες σε νεύρα που είναι υπεύθυνα για την αφόδευση.
Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου: οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου προκαλούν ουλές στα τοιχώματα του ορθού, κάνοντάς το να είναι λιγότερο ελαστικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία διάτασής του, ώστε να συγκρατήσει επαρκώς το κοπρανώδες υλικό.
Κάποιες άλλες ασθένειες όπως η νόσος του Alzheimer και ο σακχαρώδης διαβήτης έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση ακράτειας κοπράνων.
Πως γίνεται η διάγνωση της ακράτειας;
Αρχικά ο χειρουργός λαμβάνει λεπτομερές ιστορικό από τον ασθενή, ώστε να διαπιστώσει πόσο σημαντική ή ποιου βαθμού είναι η ακράτεια κοπράνων. Υπάρχουν ειδικά ερωτηματολόγια και κλίμακες (Cleveland Clinic Incontinence Score κ.ά.) που συμπληρώνει ο θεράπων ιατρός, καθώς λαμβάνει το ιστορικό, ώστε να κατατάξει την ακράτεια σε κατηγορίες ή «βαθμούς». Πολύ σημαντική βοήθεια στη διάγνωση μπορεί να δώσουν η κλινική εξέταση (δακτυλική εξέταση, πρωκτοσκόπηση) αλλά και οι απεικονισιτκές εξετάσεις όπως πρωκτικό-ενδοορθικό υπερηχογράφημα, η μαγνητική τομογραφία πυέλου, η μανομετρία πρωκτού ή το αφοδευσιογράφημα.
Τέλος, σε περιπτώσεις κάκωσης νεύρων του πυελικού εδάφους, το ηλεκτρομυογράφημα πρωκτού προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες.
Αντιμετώπιση ακράτειας πρωκτού
Η αντιμετώπιση της ακράτειας κοπράνων εξαρτάται από το αίτιο που την προκάλεσε και τη γενικότερη υγεία του ασθενούς. Η ακράτεια αρχικά πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται με συντηρητικά μέσα. Ειδικότερα, ο ασθενής πρέπει να προβεί σε διαιτητικές αλλαγές, καταναλώνοντας τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και πολλά υγρά. Επιπροσθέτως, συχνά χρησιμοποιούνται αντιδιαρροϊκά φάρμακα όπως η λοπεραμίδη, ενώ πολλή μεγάλη βοήθεια προσφέρουν (σε περιπτώσεις που η ακράτεια οφείλεται σε μυϊκή αδυναμία) οι ασκήσεις για ενδυνάμωση του πυελικού εδάφους (ασκήσεις Kegel).
Επί αποτυχίας της συντηρητικής μεθόδου, τότε είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν πιο επεμβατικές τεχνικές. Σε περιπτώσεις που η ακράτεια είναι δευτερογενής λόγω άλλων νοσημάτων, τότε αντιμετωπίζονται χειρουργικά τα υποκείμενα νοσήματα, όπως η αιμορροϊδοπάθεια, η πρόπτωση του ορθού ή η ορθοκήλη. Ελάχιστα επεμβατική είναι η εμφύτευση ουσιών ανάμεσα στους σφιγκτήρες (κολλαγόνο, μικροσφαιρίδια άνθρακα, σιλικόνη κλπ) οι οποίες παρέχουν σχετικά καλά αποτελέσματα, τα οποία όμως δεν είναι μόνιμα. Μία άλλη εξαιρετικά ασφαλής και με καλά αποτελέσματα μέθοδος είναι η μέθοδος SECCA, κατά την οποία διοχετεύουμε ελεγχόμενα, θερμότητα μέσω ραδιοσυχνοτήτων (RF) στο πρωκτικό κανάλι. Αυτή η θερμική διέγερση προκαλεί ανασύσταση του ιστικού κολλαγόνου, επακόλουθη ενδυνάμωση του σφιγκτηριακού μηχανισμού και συνεπώς αισθητή βελτίωση της ακράτειας, με διατήρηση του αποτελέσματος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, έως και πέντε έτη. Μία άλλη τεχνική που υπόσχεται καλά αποτελέσματα είναι η νευροδιέγερση (κνημιαίου νεύρου και ιερών νεύρων). Σε ασθενείς με έλλειμμα σφιγκτήρων, όταν αποτύχουν όλες οι άλλες μέθοδοι, μπορεί να διενεργηθεί η σφιγκτηροπλαστική, μία εξειδικευμένη και τεχνικά δύσκολη επέμβαση.
Η διενέργεια, τέλος, παρά φύσιν έδρας (κολοστομία) μπορεί να είναι η τελική λύση σε περιπτώσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν διαφορετικά, αλλά προσφέρει τη δυνατότητα να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών.
Ο Γενικός Χειρουργός Νεόφυτος Ι. Ευαγγέλου διαθέτει μεγάλη χειρουργική εμπειρία στην αντιμετώπιση παθήσεων του κατώτερου πεπτικού. Η συμμετοχή του σε πανελλήνια και διεθνή μετεκπαιδευτικά σεμινάρια τον καθιστά κατάλληλο για την αντιμετώπιση του προβλήματός σας με τις πιο σύγχρονες θεραπείες. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.
