Τι ορίζεται ως παγκρεατίτιδα;
Ως παγκρεατίτιδα ορίζεται η εκδήλωση φλεγμονής στο πάγκρεας. Το πάγκρεας είναι ένας μεγάλος μεικτός αδένας (έχει εξωκρινή και ενδοκρινή μοίρα) του πεπτικού συστήματος. Η εξωκρινής μοίρα του παγκρέατος παράγει το παγκρεατικό υγρό, το οποίο εκκρίνεται στο λεπτό έντερο. Το παγκρεατικό υγρό συμβάλλει στη διάσπαση και στην απορρόφηση τροφών από το λεπτό έντερο λόγω των ενζύμων που περιέχει. Η ενδοκρινής μοίρα του παγκρέατος, που παράγει ορμόνες που πηγαίνουν κατευθείαν στην αιματική κυκλοφορία, παράγει κυρίως την ινσουλίνη, μια ορμόνη πολύ σημαντική για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και τη γλυκαγόνη.
Ποιες είναι οι μορφές της παγκρεατίτιδας;
Η παγκρεατίτιδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια παγκρεατίτιδα. Η οξεία παγκρεατίτιδα εκδηλώνεται αιφνιδίως και συνήθως προκαλείται από χολόλιθους, δηλαδή πέτρες από τη χοληδόχο κύστη οι οποίες αποφράσσουν τον παγκρεατικό πόρο. Με την κατάλληλη συντηρητική θεραπεία η οξεία παγκρεατίτιδα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά και υποχωρεί πλήρως. Έτσι, αποκαθίσταται πλήρως και η λειτουργικότητα του οργάνου.
Αντιθέτως, στην περίπτωση της χρόνιας παγκρεατίτιδας το πάγκρεας έχει υποστεί μόνιμη βλάβη και υπολειτουργεί. Η χρόνια παγκρεατίτιδα εμφανίζεται συνήθως μετά από επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η χρόνια παγκρεατίτιδα οφείλεται στην κατάχρηση αλκοόλ.
Ποια είναι τα αίτια και οι προδιαθεσικοί παράγοντες εκδήλωσής της;
Η παγκρεατίτιδα εκδηλώνεται όταν τα πεπτικά ένζυμα που παράγει το πάγκρεας διαχέονται μέσα στο όργανο και στους γύρω ιστούς. Η διάχυση αυτή προκαλεί φλεγμονή στο πάγκρεας, η οποία προκαλεί συχνά οίδημα και αυτοκαταστροφή του οργάνου.
Οι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για την εκδήλωση της παγκρεατίτιδας είναι οι παρακάτω:
- Απόφραξη του παγκρεατικού πόρου συνήθως από χολόλιθους
- Αλκοολισμός
- Κάπνισμα
- Τραύμα
- Όγκοι του παγκρέατος
- Κληρονομικές διαταραχές του παγκρέατος
- Κυστική ίνωση
- Υπερασβεστιαιμία (υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα)
- Υπερλιπιδαιμία – υπερτριγλυκεριδαμία (υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα)
- Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων(π.χ. κορτιζόνη, οιστρογόνα, τετρακυλίνες κ.ά.)
- Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. ερυθηματώδης λύκος)
Με ποια συμπτώματα εμφανίζεται η παγκρεατίτιδα;
Τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται η οξεία και η χρόνια παγκρεατίτιδα διαφέρουν μεταξύ τους. Πιο συγκεκριμένα, η οξεία εμφανίζεται με τα παρακάτω συμπτώματα:
- Έντονος πόνος στο κεντρικό και άνω μέρος της κοιλιακής χώρας που ενδέχεται να αντανακλά στην πλάτη
- Χαμηλός πυρετός
- Ναυτία ή/και εμετός
- Ευαισθησία της κοιλιάς κατά την αφή
- Ταχυκαρδία
- Πόνος στην κοιλιά που επιδεινώνεται μετά το γεύμα
- Εμφάνιση πρηξίματος στην κοιλιακή χώρα
- Ίκτερος
Από την άλλη, η χρόνια εμφανίζει διαφορετική συμπτωματολογία, η οποία περιλαμβάνει τα παρακάτω συμπτώματα:
- Περιοδικός ή μόνιμος πόνος στο άνω μέρος της κοιλιάς
- Απώλεια βάρους
- Λιπαρά κόπρανα
- Αύξηση επιπέδων σακχάρου
- Εκδήλωση σακχαρώδους διαβήτη
Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση της παγκρεατίτιδας;
Η διάγνωση της παγκρεατίτιδας πραγματοποιείται μέσα από την καταγραφή των τυπικών συμπτωμάτων (κλινική εικόνα του ασθενούς) και τη μέτρηση της αμυλάσης και της λιπάσης ορού αίματος. Εάν οι τιμές τους είναι αυξημένες, τότε το εύρημα αυτό αποτελεί σοβαρή ένδειξη ότι ο ασθενής πάσχει από παγκρεατίτιδα. Επιπροσθέτως, ο ασθενής ενδέχεται να υποβληθεί σε απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα κοιλίας ή αξονική/μαγνητική τομογραφία.
Οξεία παγκρεατίτιδα & Επιπλοκές
Εάν η σοβαρή οξεία παγκρεατίτιδα δεν αντιμετωπιστεί άμεσα ενδέχεται να εμφανίσει επιπλοκές επικίνδυνες για τη ζωή του ασθενούς. Ειδικότερα, οι πιθανές επιπλοκές της οξείας παγκρεατίτιδας είναι οι παρακάτω:
- Νέκρωση του παγκρέατος
- Εκδήλωση ψευδοκύστεων
- Απόστημα
- Ενδοπεριτοναϊκή αιμορραγία
- Αποφρακτικός ίκτερος
- Χρόνια παγκρεατίτιδα
Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την παγκρεατίτιδα;
Η θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπισή της εξαρτάται από την αίτια πρόκλησής της. Σε γενικές γραμμές η αντιμετώπιση της παγκρεατίτιδας είναι κατά κύριο λόγο συντηρητική.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση υγρών ενδοφλέβια και, υπό προϋποθέσεις, ειδική αντιβιοτική και αντιφλεγμονώδη αγωγή. Επίσης, ο ασθενής κατά τη διάρκεια της θεραπείας ακολουθεί δίαιτα χαμηλών λιπαρών ή διακόπτει εντελώς τη σίτιση.
Συνήθως με χειρουργική επέμβαση αντιμετωπίζονται οι επιπλοκές της παγκρεατίτιδας π.χ. δημιουργία παγκρεατικής ψευδοκύστης). Επίσης, εάν η προκλήθηκε από την ύπαρξη χολόλιθων, τότε ο ασθενής υποβάλλεται σε λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή.
Ο Γενικός Χειρουργός Νεόφυτος Ι. Ευαγγέλου διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε ανάλογα περιστατικά. Εάν εμφανίζετε συμπτώματα παγκρεατίτιδας, επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.
